In de komende jaren, vanaf voorjaar 2022, gaan vakvernieuwingscommissies aan het werk om de examenprogramma’s voor de bovenbouw van vmbo, havo en vwo te herzien. Verder worden binnen een ander traject ook de kerndoelen herzien, voor de natuurwetenschappelijke vakken beginnend met Mens & Natuur.
Vakverenigingen, waaronder NVON, krijgen een grotere rol bij het vernieuwingstraject. De bedoeling hiervan is dat de betrokkenheid van leraren en scholen vergroot wordt.
Voor het traject van de vernieuwing van de vakken in de bovenbouw gaan in twee jaar examenprogramma's herzien worden. Op basis van die programma’s worden vernieuwde syllabi gemaakt, die de basis vormen voor nieuwe centrale examens en voor herziening van lesmateriaal. Na de vaststelling van de examenprogramma’s zal het zo dus nog een aantal jaren duren voor die programma’s in leerjaar 3 (vmbo) of 4 (havo-vwo) worden ingevoerd. Bij de vernieuwing Natuurwetenschappelijke Vakken gaat het om natuurkunde, scheikunde, biologie, nlt, O&O, nask1 en nask2 in het vmbo, havo en vwo. Gelijktijdig met deze vakken worden wiskunde, Nederlands en moderne vreemde talen herzien. Later volgen de andere examenprogramma’s.
Het is te verwachten dat voor de natuurwetenschappelijke vakken in de vmbo-examenprogramma’s de meeste aanpassing zal plaatsvinden. Voor de havo-vwo programma's is de verwachting dat de aanpassingen beperkt zullen zijn, mede doordat de programma’s en examensyllabi relatief recent herzien zijn. Knelpunten kunnen bij deze herziening aangepakt worden.
Bij vmbo is daarnaast de ontwikkeling van De Nieuwe Leerweg bijna klaar. Dat heeft het nieuwe vak Technologie en Toepassing opgeleverd. Het is belangrijk dat de aansluiting van dit nieuwe vak bij de natuurwetenschappelijke vakken in het vmbo gewaarborgd blijft. Tegelijk moet gewerkt worden aan een goede aansluiting tussen vmbo enerzijds en havo – vwo anderzijds. Zodoende is er voor gekozen om vmbo, havo en vwo in samenhang te vernieuwen. Dat betekent dat één vakvernieuwingscommissie voor de natuurwetenschappelijke vakken gevormd is waarbinnen kleinere groepen aan de programma’s van de verschillende vakken en niveaus werken.
Meer informatie over het vernieuwingstraject: https://www.slo.nl/thema/actualisatie-kerndoelen-examenprogramma/
Alles over de vakvernieuwing natuurwetenschappelijke vakken: https://www.actualisatienwv.nl/
De vakvernieuwingscommissie heeft een procesregisseur, leraren en vakexperts. De samenstelling van de commissie is hier te vinden: https://www.actualisatienwv.nl/vakvernieuwingscommissie
Rond de vakvernieuwingscommissie is een advieskring samengesteld. De advieskring is voor de vakvernieuwingscommissie het aanspreekpunt als er om advies en feedback gevraagd wordt.
NVON heeft hierin drie vertegenwoordigers (Wichard Oosterman, Karel Theuws en Corine Hijmissen). Deze adviseurs laten het geluid van de NVON in de advieskring doorklinken. Ze maken deel uit van de NVON commissie Onderwijsontwikkeling. Deze commissie is binnen de NVON het aanspreekpunt voor alles wat met de vakvernieuwing te maken heeft. Voor de duidelijkheid: de advieskringen vervangen de bij Curriculum.nu gehanteerde brede consultatie van het veld, waar iedereen zonder drempel feedback kon indienen. Daarnaast is de relatie ontwikkelteam en advieskring niet vrijblijvend: de vakvernieuwingscommissies worden verplicht om verantwoording af te leggen over wat er met de adviezen uit de advieskring gedaan is.
De NVON-commissie Onderwijsontwikkeling wordt aangestuurd door Martin Goedhart, Saskia van der Jagt, Maarten Pieters en Jan Jaap Wietsma. In de commissie hebben verder zitting: Wichard Oosterman, Karel Theuws en Corine Hijmissen (afgevaardigden advieskring), Frans Meindertsma en Martha Hoebens.
De commissie maakt ook gebruik van een klankbordgroep, waarin afvaardigingen van vaksecties, bestuurscommissies en deskundige leden uit de vereniging deel nemen, en waarvoor alle leden van de NVON zich kunnen aanmelden. Kleinere groepen zullen zich met de afzonderlijke vakken en schoolniveaus bezighouden. Kortom: een dynamisch geheel. Werkenderwijs zal moeten blijken wat de meest effectieve vorm van organiseren en overleggen is. Zoals de planning er nu uit ziet levert een SLO-vakvernieuwingscommissie vijf keer een (tussen)product op. Daar zal de advieskring, in samenspraak met de vakvereniging, binnen acht weken een inhoudelijke reactie op kunnen geven. Dat betekent dat het werk voor de NVON-commissie en de adviseurs drukke momenten zal kennen.
De examenprogramma’s voor vmbo, havo en vwo worden in groepen herzien. De volgorde hiervan is mede bepaald door politieke keuzes. De kernvakken (Nederlands, Wiskunde en Moderne Vreemde Talen) zijn vooraan gezet. Op aandringen van NVON heeft de Tweede Kamer bij motie besloten dat ook de natuurwetenschappen in die eerste ronde meegenomen worden. Dat is belangrijk om de samenhang met wiskunde te kunnen waarborgen. In het vernieuwingstraject wordt daar specifiek aandacht aan gegeven.
Daarnaast heeft de Kamer besloten dat vakverenigingen, waaronder NVON, een veel grotere rol krijgen bij het vernieuwingstraject. De bedoeling hiervan is dat de betrokkenheid van leraren en scholen vergroot wordt.
De kaders en wetenschappelijke adviezen voor het ontwikkelen van onderwijsprogramma zijn gedaan door de Wetenschappelijk Curriculumcommissie (https://www.curriculumcommissie.nl/). Deze adviezen bepalen mede welke werkopdrachten aan SLO verstrekt worden door het ministerie van OCW.
De herziening van de examenprogramma’s is losgekoppeld van de herziening van de kerndoelen PO en onderbouw VO. De minister van po en vo (Dennis Wiersma) heeft besloten dat het kerndoelentraject gefaseerd voortgang vindt. Dit traject is gestart met basisvaardigheden (Nederlands, Engels, Wiskunde en Rekenen, Burgerschap en Digitale Geletterdheid). Daar zijn ontwikkelteams voor gevormd.
De eerste sets kerndoelen worden in de zomer en najaar 2023 gepresenteerd.
De minister heeft uitgesproken dat ook de andere leergebieden vanaf de zomer 2023 zullen volgen, waaronder Mens en Natuur. Als de Kamer groen licht geeft, worden voor de zomer 2023 de ontwikkelteams samengesteld. De NVON krijgt in het leergebied Mens en Natuur een adviserende stem. Hiervoor zal ook de Commissie Onderwijsontwikkeling en de bijbehorende klankbordgroep worden versterkt met deskundigheid uit onderbouw en primair onderwijs.
De kerndoelenteams rond basisvaardigheden zullen de komende maanden hun producten presenteren. De vijf resterende leergebieden gaan nu ook van start. SLO is nu bezig de ontwikkelteams te vormen, zodat na de zomer de ontwikkeling kan beginnen. Allereerst procesregisseurs: de leiders van de kerndoelenteams, daarna de leraren en vakexperts. De NVON maakt deel uit van de selectiecommissie.
De sollicitatiepagina is: https://www.slo-actualisatiekerndoelen.nl/
De webpagina's die SLO gebruikt voor algemene info over het proces: https://actualisatiekerndoelen.nl/.
Deze site wordt nog aangevuld met de startende trajecten, waaronder Mens en Natuur. Er is voor Mens en Natuur een eigen pagina: https://www.slo.nl/vakportalen/vakportaal-mens-natuur/.
