In de loop van de geschiedenis van onze aarde, dus gedurende miljoenen jaren, zorgden (ogenschijnlijk) kleine veranderingen in het klimaat een aantal keren voor het in gang zetten van abrupte en onomkeerbare veranderingsprocessen. Deze omslagen noemt men kantelpunten (tipping points). Wanneer een kantelpunt overschreden wordt, kan een nieuw evenwicht ontstaan. Het is de vraag of terugkeer naar de oorspronkelijke evenwichtssituatie nog mogelijk is. Vaak is er sprake is van een onomkeerbaar proces waarvan de uitkomst ongewis is.
Het digitale lesmateriaal van deze leeractiviteit nodigt leerlingen uit om meer te weten te komen over ‘de aard’ van bepaalde klimaatveranderingen en hoe (nabije) kantelpunten zijn met wiskundige modellen zijn te voorspellen of te voorkomen.
De website Tipping Point Ahead (www.tippingpointahead.nl) is gemaakt op initiatief van het onderzoeksprogramma Netherlands Earth System Science Centre (NESSC). Tipping Point Ahead (TPA) is ook begonnen met een aparte schoolwebsite waarop alle lesmaterialen worden geplaatst (zie https://school.tippingpointahead.nl/). En er wordt samengewerkt met het Kantelpunt initiatief: docenten maken lesmateriaal specifiek voor havo/vwo onderbouw (zie https://www.tippingpointahead.nl/lesmodules/lesmodules-kantelpunt/
Op de website van Tipping Point Ahead (TPA) staan ook zogenaamde ‘LesSnacks’. Dit zijn ‘tussendoortjes’ van 20-30 minuten over klimaatverandering, geschikt voor havo/vwo onderbouw en bovenbouw, die de leerlingen zelfstandig door kunnen werken en kunnen dienen als voorbereiding op de uitgebreidere module.
Deze leeractiviteit kon geschreven worden met de hulp van Bjinse Dankert (TPA)
Suggesties voor vervolg
Via de website https://www.klimaathelpdesk.org kunnen allerlei vragen gesteld worden over klimaatverandering en kunnen antwoorden gevonden worden op eerder gestelde vragen. Een vraag wordt doorgestuurd naar experts, die een antwoord schrijven dat daarna als artikel wordt gepubliceerd op de website. Dit kan de start zijn van een uitgebreider werkstuk over het betreffende onderwerp.
Extra informatie
Artikelen uit het boek ‘Water gewoon bijzonder’
Leerling- en docentmateriaal
Het Nederlandstalige materiaal dat nodig is om de opdrachten uit te kunnen voeren, is via bovenstaande links te vinden. In de bijlagen (zie hieronder) bevindt zich een complete onderbouwmodule en previews van vier bovenbouwmodules.
1.6.2-Kantelpunt-Module-1-Docentenhandleiding.docx
1.6.3-preview-Tipping-points-KNAG-NESSC-.pdf
1.6.4-preview-Tipping-points-in-past-climate-KNAG-NESSC.pdf
1.6.5-preview-Tipping-Points-Methaan_KNAG-NESSC.pdf
1.6.6-preview-Tipping-points-on-ice-KNAG-NESSC.pdf
Leswerk
