Showdechemie2 W18 Thermolyse van salmiak

20 april • Jan de Gruijter en Henny Kramers-Pals • Paul Degreef

Er is geen gebrek aan proeven waarbij ammoniumchloride ontstaat uit ammoniak en waterstofchloride. In deze proef wordt op een verrassende manier het omgekeerde aangetoond.

Vorige Volgende

Bij deze proef ontleedt een deel van ammoniumchloride bij de verwarming van de reageerbuis. De gevormde ammoniak, lichter dan lucht, stijgt in de reageerbuis omhoog en kleurt het indicatorpapier blauw. De ammoniak verdwijnt uit de buis. Na enige tijd verzamelt zich steeds meer waterstofchloride in de buis. Dat vormt voor een deel met nog aanwezig ammoniak weer salmiak en dat zichtbaar wordt als neerslag (‘rijp’) in de buis. Daarna krijgt waterstofchloride de kans langs de rand van de buis te ontsnappen, waarbij het gas het indicatorpapier rood kleurt. Sporen water katalyseren zowel de ontledingsreactie als de vorming van salmiak

De beschrijving van deze demo staat in het boek ShowdeChemie2.

 

Aanvullingen op W18 Thermolyse van salmiak

Artikelen in NVOX
In het aprilnummer 2010 van NVOX schreven Jaap van Schravendijk en Jan de Gruijter een artikel aan de hand van de voorlopige versie van de proefbeschrijving. Ze stelden daarin de vraag aan de lezers om de kleurveranderingen van het indicatorpapier te verklaren.
Paul Degreef en Marie-Josée Janssens van de Katholieke Universiteit Leuven namen deze uitdaging op en kwamen met een verklaring. Die leidde tot het artikel in maartnummer 2011 van NVOX. Beide artikelen staan als bijlage op deze site.

Proefbeschrijvingen en filmpje van Paul Degreef
Als apart bestand is op de site ook de proefbeschrijving geplaatst die Paul Degreef maakte voor een nascholingsbijeenkomst in 2011 van Vlaamse scheikundedocenten. De bestandsnaam is W18_Thermolyse van ammoniumchloride_Degreef. In deze proefbeschrijving zijn ook foto’s verwerkt.
In het kader van die nascholingsbijeenkomst maakte Paul Degreef ook een filmpje waarin de kleurverandering van het indicatorpapier wordt gevolgd. Dit is te vinden op:
https://videolab.avnet.kuleuven.be/video/?id=d579a2294c5a7076094cd61bd2253e5a

Bronvermelding
  1. Boek: Bukatsch, F. & Glöckner, W. (Hrsg.)(1977). Experimentelle Schulchemie II p. 126. Keulen: Aulis. ISBN 3-7614-0373-9.
  2. Artikel: Greef, P. de & Janssens, M.-J. (2011). Thermolyse van ammoniumchloride NH4Cl (salmiakzout). NVOX, 36(3), 106- 107.
  3. Artikel: Schravendijk, J. van & Gruijter, J. de (2010). Thermolyse van salmiak. NVOX, 35(4), 157.
  4. Deel in serie: Winkler, H.-G. (1969). Praxis-Schriftenreihe Chemie 20, Das Massenwirkungsgesetz. Keulen: Aulis.
W18_artikel-NVOX-april-2010.pdf W18_artikel-NVOX-maart-2011.pdf W18_Thermolyse-van-ammoniumchloride_Degreef.doc
Leswerk