Plaats hier uw vragen, opmerkingen of overdenkingen.

Leerlingen die alleen laatste streepje beantwoorden zoeken het niet in de extra massa, maar in de aantrekkende kracht van de planeet. "Er is meer brandstof nodig om de aantrekkende kracht van de planeet te compenseren". Dit is mogelijk niet "veel meer brandstof", maart wel een factor die een rol speelt. Ik heb nu geen punt gegeven, maar voel er wel voor dit inzicht te belonen. 

@jaap venema

Ik heb dat antwoord ook gezien. Ik twijfel inderdaad of het 0 of 1 punt waard is. Heb het nu op 0 gezet.

Lijkt me iets voor het landelijke verslag?

...

...

Ik vind dit 1p waard (laatste deelscore), zeker op havo-niveau. Het is prachtig als een leerling inziet dat er nog een kracht arbeid verricht (in dit geval dan de kracht van Pluto op NH). Er zijn nog wel meer redeneringen mogelijk. Bijvoorbeeld rendement. Als we met deze deelscore ook nog moeten verwachten dat een leerling het verschil ziet in "meer massa" en "veel meer massa" dan eisen we teveel van een havo-leerling.

Is het fysisch wel juist?
De satelliet bevindt zich op afstand r van de planeet, maar heeft een te grote snelheid om in een baan op die afstand te blijven. Omdat te corrigeren, moet de satelliet in tangentiële richting afremmen. De zwaartekracht werkt echter in radiële richting, dus niet in de richting van de vertraging. Op dat moment speelt de zwaartekracht dus geen rol. 

Als het remmen enige tijd duurt, schiet de satelliet de beoogde baan een stukje voorbij. Nu krijgt de zwaartekracht wel een tangentiële component, maar die is tegen de bewegingsrichting in gericht. Dus de zwaartekracht draagt dan bij aan het afremmen. Anders gezegd: als de satelliet zijn baan voorbij schiet, wordt r groter, dus verricht de zwaartekracht negatieve arbeid op satelliet. 

De zwaartekracht kan dus nooit een verklaring zijn dat er meer brandstof nodig is. 

Hoewel het misschien goed verzonnen is en dat het een HAVO+-vraag is, vind ik niet dat we iets dat fout is, goed moeten gaan rekenen. 

Het afremmen van de satelliet gebeurt ruim voordat de satelliet aankomt bij de planeet. En niet op het moment dat Fg loodrecht op snelheid v staat. Zolang de satelliet de planeet nadert, neemt de gravitatie-energie af (en dus de kinetische energie toe) en moet er dus extra afgeremd worden.

Mag voor het tweede deel van de vraag een antwoord met rendement goedgerekend worden? Het is het eerste antwoord waar de leerlingen naar grijpen (want we leren dat geen enkele motor een rendement van 100% kan hebben) en het lijkt erop alsof ze bij zo'n dubbele vraag niet gewoon nog een keer rustig de tijd nemen om de vraag te lezen (wat ook wel logisch is gezien ze allemaal tijd tekort komen).

Wat doen jullie?

Rendement vind ik op grond van artikel 3.3 zeker verdedigbaar

Helemaal een merkwaardige context om het bedoelde inzicht te testen.
De brandstof(motor) levert een (positieve) arbeid terwijl de arbeid op de NH negatief moet zijn, immers Ek neemt af.
Waar blijft al deze energie dan? Ik had liever gezien dat dit was gevraagd tijdens de versnellingsmanouvre na vraag 8.
Eigenlijk zou je vanuit (het stelsel van) NH moet kijken. Daar vandaan neemt de snelheid toe van 0 tot (1,2*10⁴ - 2,6*10²) m/s.
Maar relativiteit zit niet in Havo. Aantal leerlingen rekent (ws onbewust) met ΔEk = 1/2 m (Δv)². Dit mag echter niet worden "beloond" met het eerste bolletje.