Proef 1.2.2: Maak je eigen meetlint

Bij deze demo worden huis- tuin- en keukenmaterialen gebruikt.

1.Uitvoering

De uitvoering in de klas valt uiteen in drie delen: introductie, de demo zelf en de leerlingactiviteit.

Introductie: De meter is een eenheid van lengte. Van oudsher zijn er veel eenheden in gebruik geweest. Voorbeeld daarvan is de voet. Elk land of zelfs een stad of regio had zijn eigen eenheid van lengte. De Engelse voet (foot) is 0,3048 m). De Rijnlandse voet  die in Nederland veel werd gebruikt is 0,3140 m. Beide zijn verdeeld in 12 duimen. De Amsterdamse voet is weer anders: 0,2831 m en verdeeld in 11 duimen. De verschillende eenheden van lengte veroorzaakte natuurlijk veel verwarring bij de internationale handel. Daarom zijn de meeste landen overgestapt op de meter als internationale eenheid van lengte, alhoewel de Engelse voet nog veel wordt gebruikt, bijvoorbeeld in de VS.

Demo: U laat zien hoe je een meetlint kunt maken. Afhankelijk van wat beschikbaar is gebruikt u millimeterpapier, papier met cm-hokjes of blanco papier waarop u zelf met behulp van een liniaal een maatverdeling aanbrengt. Daarna laat u enkele leerlingen ermee een aantal voorwerpen uit de klas opmeten.

Leerlingactiviteit: de leerlingen maken zelf een meetlint van tenminste één meter lang. De leerlingen kunnen ook de opdracht krijgen hun meetlint thuis te maken en mee naar school te nemen. Zie 3. Didactische aanwijzingen.

2.Praktische aanwijzingen

U hebt nodig (de leerlingen kunnen er zelf voor zorgen):

• een vel stevig papier (millimeterpapier = grafiekpapier, of papier met cm-ruiten of blank papier)
• schaar
• lijm, plakstick of plakband
• en ‘officieel’ lengte-meetinstrument in cm, bijvoorbeeld huishoud-meetlint, meetlat, liniaal, geodriehoek, rolmaat
• potlood met scherpe punt (of balpen)

Knip het stuk papier over de lengte in een aantal stroken van ongeveer 2 cm breed. Plak de stroken aan elkaar en ga dan de streepjes zetten. Zet eerst de decimeter-strepen. Dat is goed zichtbaar voor de leerlingen. Beperk u tot de eerste twee decimeters bij het verdelen in cm.

De verdeling in mm is lastig te doen, kost veel tijd en het resultaat is niet zichtbaar vanuit de klas. Laat dit dus achterwege of verdeel alleen de eerste cm in mm.

3.Didactische aanwijzingen

Leerdoel: de leerlingen kennen enkele eenheden van lengte, waaronder de meter, kunnen aangeven dat de grootte ervan op afspraken is gebaseerd en kunnen een meetlint gebruiken om een lengte te meten.

Didactiek bij de leerlingenactiviteit

1. Laat elke leerling een vel (ruitjes- of mm-)papier in stroken van ongeveer 2 cm breed knippen. Als er blank papier wordt gebruikt, brengt de leerling daarop met een meetlat cm-strepen aan. De leerling plakt de stroken aan elkaar, zodat de overlappende cm-strepen precies op elkaar liggen. De leerling schrijft  getallen op de strook papier: 1cm, 2 cm …. 10 cm, en daarna alleen de tientallen (20, 30, ….).
2. Laat de leerlingen hun meetlinten onderling vergelijken: is hun 1 meter even lang? Zo niet, waar ligt dat aan? [evt. aandacht voor betrouwbaarheid: de mogelijkheid dat het meetlint wat langer wordt als het papier vochtig wordt]
3. Laat de leerlingen met hun meetlint de lengte van een aantal voorwerpen, zoals de lengte en hoogte van de tafel, eerst schatten en vervolgens opmeten. Bij het schatten kunnen hulpmiddelen gebruikt worden, zoals de lengte van de hand of het aantal stappen dat een lokaal lang is. De leerlingen vergelijken hun geschatte en gemeten lengte-waarden.  De docent bespreekt het schatten en het meten in het kader van nauwkeurigheid. De docent bespreekt ook hoe het aantal millimeters geschat kan worden in het geval dat een lengte gemeten wordt met cm-ruitjespapier.
4. Bij de bespreking kunt u aan de orde stellen of het zelfgemaakte meetlint ‘betrouwbaar’ is, dat wil zeggen: of het onder alle omstandigheden dezelfde lengte aangeeft. Het antwoord daarop is ‘nee’. Immers, bij vochtig weer neemt het papier vocht op en wordt daardoor een beetje langer.

Toepassing: 

1. Een aantal meetlinten achter elkaar kunnen gebruikt worden om grote lengten op te meten, bijvoorbeeld de lengte van het lokaal.
2. Gemotiveerde leerlingen kunnen ook een eigen meetlint maken in inch. Ook de eigen duim kan worden gebruikt. Dat geeft aan dat de eenheid van lengte eigenlijk vrij willekeurig kan worden gekozen en dat bijv. de centimeter is gebaseerd op precieze afspraken die voor iedereen gelden.